Υψηλή χοληστερίνη. Πώς ένα τόσο συχνό πρόβλημα είναι δυνατόν να προσεγγίζεται με τόσο λάθος τρόπο;

  Στην καθημερινή κλινική πράξη μας οι γιατροί ερχόμαστε αντιμέτωποι με τα διάφορα ιατρικά προβλήματα των ασθενών μας. Για πολλά από αυτά η αντιμετώπιση είναι σχετικά απλή, για άλλα χρειάζεται μια πιο σύνθετη προσέγγιση, ενώ υπάρχουν προβλήματα στα οποία η θεραπεία είναι εξαιρετικά δύσκολη ή, δυστυχώς, μερικές φορές αδύνατη. Αν μας ζητούσαν να περιγράψουμε ένα συχνό και σχετικά απλό νόσημα για το οποίο έχουμε «καταφέρει» να δημιουργήσουμε τόση σύγχυση στον πληθυσμό ώστε τελικά στις περισσότερες περιπτώσεις να μην αντιμετωπίζεται σωστά, ένα από τα πρώτα που θα έρχονταν στο μυαλό μας θα ήταν οι υπερλιπιδαιμίες, πρακτικά δηλαδή οι αυξημένες τιμές χοληστερίνης. Πολλοί είναι οι λόγοι για τους οποίους έχει δημιουργηθεί αυτή η σύγχυση. Καταρχάς πρόκειται για μια κοινή εξέταση με πολλές όμως παραμέτρους. Ολική χοληστερίνη, «καλή» και «κακή» χοληστερίνη, τριγλυκερίδια, αθηρωματικός δείκτης, απολιποπρωτεΐνη β και α1. Μια σειρά από διάφορους δείκτες ικανή να μπερδέψει κάθε ασθενή. Τι από όλα αυτά πρέπει να ελέγξω; Πώς σχετίζονται μεταξύ τους; Πώς θα βελτιωθεί ο καθένας από αυτούς; Πρέπει να βελτιωθούν όλοι; Τι πρέπει να αλλάξω στη διατροφή μου; Χρειάζεται να πάρω φάρμακο; Για πόσο διάστημα; Πότε πρέπει να ξανακάνω εξετάσεις; Σε όλα τα παραπάνω έρχεται να προστεθεί η εξαιρετική ευκολία με την οποία οι γιατροί των διαφόρων ειδικοτήτων συνταγογραφούν υπολιπιδαιμικά φάρμακα ή παραγγέλνουν επιπλέον βιοχημικές εξετάσεις. Ακόμα και αν εξαιρέσουμε τις λίγες (θέλω να πιστεύω) περιπτώσεις που αυτό γίνεται εξυπηρετώντας σκοπούς διαφορετικούς της ιατρικής επιστήμης, είναι βέβαιο πως η λογική του «πάρε ένα χάπι και… βλέπουμε» αποτελεί συνήθως την εύκολη λύση για το γιατρό. Είναι όμως και η σωστή για τον ασθενή; Η αλήθεια είναι πως η αντιμετώπιση του ασθενούς με αυξημένη χοληστερίνη δεν πρέπει να γίνεται τόσο επιπόλαια. Ενώ υπάρχουν άριστα φάρμακα για τη μείωση της χοληστερίνης με αρκετά χρόνια στην αγορά και πολλές μελέτες που αποδεικνύουν τη σημαντική δραστικότητά τους, αυτά δε στερούνται παρενεργειών, αρκετά συχνών και μερικές φορές σοβαρών. Έτσι η απόφαση για τη χορήγηση ενός τέτοιου φαρμάκου θα πρέπει να διέπεται από το σωστό υπολογισμό της σχέσης κόστους/ οφέλους για τον ασθενή, όπως γίνεται σε κάθε θεραπεία στη σύγχρονη ιατρική. Η λέξη κλειδί στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η εξατομίκευση της θεραπείας. Πρέπει πρώτα οι θεράποντες ιατροί και στη συνέχεια και οι ασθενείς να καταλάβουν πως δεν υπάρχουν καθολικές φυσιολογικές τιμές χοληστερίνης. Μια τιμή LDL («κακή χοληστερίνη») που είναι φυσιολογική για κάποιο άτομο μπορεί να είναι ιδιαίτερα υψηλή για κάποιο άλλο. Σε διαφορετικά άτομα με την ίδια τιμή χοληστερίνης μπορεί κάποιος να χρειάζεται εντατική φαρμακευτική αγωγή, άλλος τροποποίηση των διατροφικών συνηθειών του και ένας τρίτος να μη χρειάζεται καμία παρέμβαση. Οι διεθνείς καρδιολογικές εταιρείες δημοσιεύουν αναλυτικές οδηγίες για την κατάταξη όλων των ασθενών με βάση το συνολικό καρδιαγγειακό τους κίνδυνο, τις οποίες ανανεώνουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Η διαρκής ενημέρωση του θεράποντα ιατρού αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωστή αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας στις διάφορες ομάδες ασθενών. Η διάθεση και ο χρόνος που αφιερώνει ώστε να εξηγήσει στον ασθενή τις λεπτομέρειες της θεραπείας είναι αυτά που εξασφαλίζουν τη μακροχρόνια καλή συμμόρφωση και την αποτελεσματική μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου, που είναι και το τελικό ζητούμενο.  

Ιωάννης Α. Πισιμίσης Καρδιολόγος

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Διαβάστε ακόμα: Πόνος στο στήθος. Τι πρέπει να γνωρίζω;

Πόνος στο στήθος. Τι πρέπει να γνωρίζω;

 

Ο πόνος στο στήθος αποτελεί μια από τις πρώτες αιτίες επίσκεψης στον καρδιολόγο. Είναι ένα σύμπτωμα που ενώ είναι συχνό προκαλεί συνήθως έντονη ανησυχία καθώς οι περισσότεροι ξέρουν πως μπορεί να αντικατοπτρίζει ένα πολύ σοβαρό νόσημα. Στο άρθρο αυτό θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις στα απλά εκείνα ερωτήματα που ο καθένας πρέπει να γνωρίζει.

 

Ποιες αιτίες προκαλούν θωρακικό πόνο;

Η θωρακική κοιλότητα περιλαμβάνει την καρδιά, τα μεγάλα αγγεία, τους πνεύμονες, το μεσοθωράκιο και τον οισοφάγο. Όλες αυτά τα όργανα περιβάλλονται από το θωρακικό κλωβό που αποτελείται από μύες, νεύρα, οστά και αρθρώσεις. Διαχωρίζεται (αλλά και έρχεται σε επικοινωνία) από την κεφαλή και την κοιλιακή χώρα με τις δομές του τραχήλου και το διάφραγμα αντίστοιχα. Καταλαβαίνει λοιπόν κανείς πως αν οποιαδήποτε από τις παραπάνω περιοχές πάσχει, το σύμπτωμα που μπορεί να εκδηλωθεί είναι ο θωρακικός πόνος.

 

Ποια είναι η συχνότερη αιτία θωρακικού πόνου;
Η συχνότερη αιτία θωρακικού πόνου είναι η μυϊκή θλάση. Τραυματισμοί των μυών είτε μετά από προφανή κάκωση είτε στα πλαίσια της καθημερινής δραστηριότητάς μας προκαλούν συχνά πόνο στο στήθος, πολλές φορές αρκετά έντονο.

 

Ποιες είναι οι σοβαρές αιτίες θωρακικού πόνου;
Πολλά νοσήματα που προκαλούν πόνο στο στήθος μπορεί να είναι σοβαρά και να χρειάζονται εξειδικευμένη αντιμετώπιση. Μια λοίμωξη, ένα κάταγμα πλευράς ή μια οισοφαγίτιδα είναι νοσήματα στα οποία θα χρειαστεί κανείς ιατρική συμβουλή. Τέσσερις όμως είναι οι καταστάσεις εκείνες που μπορούν άμεσα να γίνουν απειλητικές για τη ζωή του ασθενούς και πρέπει να αντιμετωπιστούν χωρίς καμία καθυστέρηση. Το οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, ασταθής στηθάγχη), ο διαχωρισμός της αορτής, η πνευμονική εμβολή και ο πνευμοθώρακας.

 

Πότε πρέπει να καλέσω επειγόντως για βοήθεια;
– Όταν ο πόνος είναι ισχυρός, συνεχόμενος, δεν υπάρχει στάση σώματος που να τον ανακουφίζει και επιδεινώνεται μετά τα πρώτα 10-15 λεπτά.
– Όταν συνοδεύεται από ψυχρή εφίδρωση (κρύος ιδρώτας), έντονη δύσπνοια, έμετο ή έντονη τάση για έμετο.
– Όταν συνοδεύεται από έντονη ζάλη ή απώλεια συνείδησης (λιποθυμία).
-Όταν συνοδεύεται από υπόταση (συστολική ή «μεγάλη» πίεση μικρότερη από 90mmHg) ή έντονη ταχυκαρδία.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις ενημερώνουμε άμεσα τους οικείους μας και καλούμε το ΕΚΑΒ (166).

 

Ωραία, δεν έχω τόσο έντονα συμπτώματα αλλά νιώθω συχνά πόνο στο στήθος. Πρέπει να επισκεφτώ καρδιολόγο;
Η παρουσία στεφανιαίας νόσου που προκαλεί κατά διαστήματα επεισόδια θωρακικού πόνου μικρότερης έντασης είναι δύσκολο να αποκλειστεί χωρίς να εξεταστεί κανείς από καρδιολόγο. Μιλώντας ειδικότερα, οι γυναίκες (σε σχέση με τους άνδρες), τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη καθώς και οι υπερήλικες εμφανίζουν ηπιότερα συμπτώματα για την ίδια έκταση στεφανιαίας νόσου και πρέπει να διερευνώνται προσεκτικότερα. Επιπρόσθετα, υπάρχουν και άλλα καρδιολογικά νοσήματα εκτός από τη στεφανιαία νόσο που προκαλούν επεισόδια θωρακικού πόνου όπως π.χ. ορισμένες βαλβιδοπάθειες. Η λήψη σωστού ιστορικού, η κλινική εξέταση από καρδιολόγο και οι κατάλληλες παρακλινικές εξετάσεις θα θέσουν (ή θα αποκλείσουν) τη διάγνωση στις περισσότερες περιπτώσεις.

 

Υπάρχουν περιπτώσεις θωρακικού πόνου που είναι αθώες και δε χρειάζονται διερεύνηση;
Σε περιπτώσεις που η αιτία του πόνου είναι προφανής (κάκωση, τραύμα, έντονη άσκηση κλπ) φυσικά και δε χρειάζεται καρδιολογικός έλεγχος. Επίσης στις περιπτώσεις που ο θωρακικός πόνος έχει νυγμώδη χαρακτήρα («τσιμπήματα») και αφορά νεαρά άτομα χωρίς παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο (κάπνισμα, υπερλιπιδαιμία, αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, οικογενειακό ιστορικό) μπορεί να υποθέσει κανείς με σχετική ασφάλεια ότι δεν αποτελεί εκδήλωση στεφανιαίας νόσου.

 

Ιωάννης Α. Πισιμίσης
Καρδιολόγος

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Διαβάστε ακόμα: Πρόπτωση μιτροειδούς: Μύθοι και αλήθειες

Αίσθημα παλμών – Αθώο σύμπτωμα ή καρδιακή αρρυθμία;

 

Κάθε μέρα οι κλινικοί καρδιολόγοι ερχόμαστε αντιμέτωποι με ολοένα και περισσότερα περιστατικά ασθενών που παραπονούνται για αίσθημα παλμών. Άτομα όλων των ηλικιών μας αναφέρουν πως νιώθουν κατά διαστήματα την καρδιά τους να χτυπά πολύ δυνατά ή πολύ γρήγορα, με το σύμπτωμα αυτό να τους προκαλεί έντονη ανησυχία και προβληματισμό. Το καθημερινό stress, ο γρήγορος ρυθμός της ζωής και το άγχος για το μέλλον έχουν αυξήσει  σημαντικά τον αριθμό των περιστατικών με αίσθημα παλμών, ειδικά στις νεαρότερες ηλικίες.

Η προσέγγιση του ασθενούς με αίσθημα παλμών δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση για τον καρδιολόγο. Το σύμπτωμα είναι εντελώς υποκειμενικό και απαιτεί ο γιατρός να αφιερώσει αρκετό χρόνο στη λήψη του ιστορικού και τη φυσική εξέταση πριν προχωρήσει σε επιπλέον εξετάσεις. Υπάρχουν περιπτώσεις που η περιγραφή του συμπτώματος με τη σωστή καθοδήγηση από το γιατρό, μπορεί από μόνη της να θέσει ισχυρή υποψία για ύπαρξη καρδιακής αρρυθμίας ή, αντίθετα, σχεδόν να την αποκλείσει.

Στις περισσότερες περιπτώσεις και όσο νεότερος είναι ο ασθενής οι πιθανότητες μιας σοβαρής καρδιακής αρρυθμίας είναι μικρότερες. Το καθημερινό stress και η έκθεση σε ουσίες όπως η νικοτίνη, η καφεΐνη και το αλκοόλ αποτελούν τις βασικές αιτίες που προκαλούν αίσθημα παλμών. Όμως πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν (ιδίως οι γιατροί) πως τα παραπάνω, και ειδικά το stress, πρέπει να αποτελούν «εξ αποκλεισμού» διαγνώσεις και να μην προσπαθούμε να αποδώσουμε κάθε σύμπτωμα σε αυτά.

Εκτός από τη λήψη προσεκτικού ιστορικού και τη φυσική εξέταση ο καρδιολόγος διαθέτει τα απαραίτητα εργαλεία για τη διάγνωση και την ταξινόμηση ενός πιθανού υποκείμενου καρδιακού νοσήματος. Το καρδιογράφημα ηρεμίας και ο υπέρηχος (Triplex) καρδιάς αποτελούν απαραίτητες εξετάσεις για τη διερεύνηση του αισθήματος παλμών. Συχνά απαιτείται τοποθέτηση συσκευής καταγραφής καρδιακού ρυθμού (Holter) ενώ σπανιότερα μπορεί να χρειαστεί δοκιμασία κόπωσης. Επιπρόσθετα, μια σειρά από εξετάσεις αίματος μπορεί να βοηθήσουν στη διάγνωση άλλων αιτιών όπως π.χ. η αναιμία ή ο υπερθυρεοειδισμός.
Μετά την ολοκλήρωση του αιτιολογικού ελέγχου, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει απλή τροποποίηση εκλυτικών παραγόντων, φαρμακευτική αγωγή ή, σπάνια, επεμβατική αντιμετώπιση της υποκείμενης αρρυθμίας. Είναι σημαντικό η οποιαδήποτε θεραπευτική παρέμβαση να εξατομικεύεται με βάση το προφίλ του κάθε ασθενή, να αξιολογείται προσεκτικά σε μελλοντικές επισκέψεις και να τροποποιείται αν δεν καταφέρνει να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

 

Ιωάννης Α. Πισιμίσης
Ειδ. Καρδιολόγος

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Διαβάστε ακόμα: Πόνος στο στήθος. Τι πρέπει να γνωρίζω;